Duyu bütünleme bozukluğu tedavisi, son birkaç yıldır çocuk gelişiminde çok duyulmaya başladı. Duyu bütünleme bozukluğu tedavisiyle, kişi bedenini sağlıklı şekilde kullanmaya başlıyor.
Duyu bütünleme bozukluğu tedavisi, çocuğun çevresiyle sorun yaşaması halinde ortaya çıkıyor. Çocukların bazıları çevresindeki olanlara hiç tepki vermezken kimisi de aşırı tepkileriyle dikkat çekiyor. Duyu bütünleme bozukluğu, nörolojik bir problem olarak biliniyor. Duyu bütünleme bozukluğu; beyne, beş duyu organı üzerindeki sinyallerin gitmemesiyle oluşmaktadır. Duyu bütünleme bozukluğu daha çok çocuklarda görülmektedir. Duyu bütünleme bozukluğu çok görülmediği için çoğunluk otizmle çok karıştırılıyor. Çok az insanın bildiği bu rahatsızlık türünün tedavisinden önce kendisinin ne anlama geldiğini bilmek gerekiyor.
Duyu Bütünleme Nedir?
Duyuların kullanılmasını, bütün halinde organize olmasını ve çalışmasını ifade eden kavrama; duyu bütünleme adını veriyoruz. Duyu bütünleme terimi ilk defa 1972’de ABD’li psikolog ve ergoterapist A. Jean Ayres tarafından belirtilmiştir.
Duyu bütünleme tam olarak kişinin; vücudunu çevreye göre kullanmasıdır. Nörolojik işlem olarak tabir ettiğimiz duyu bütünleme ile kişi, çevresindeki duyusal bilgileri organize eder. Kişi, çevreyle etkileşimi sonucunda vücudunu etkili kullanırsa bu durum, duyu bütünleme olarak tabir edilir. Duyu bütünleme; çevreden gelen duyuların yönetilmesini sağlayan nörolojik süreç diye de adlandırılmaktadır. Bir kişinin öğrenme yetisinin gelişebilmesinde duyu bütünleme önemli rol oynamaktadır.
Duyu Bütünleme Terapisi Nedir?
Duyu bütünleme terapisi ile çocukların anormal davranışları düzeltilmeye çalışılır. Pediatrik fizyoterapi hizmetleri arasında yer alan duyu bütünleme terapisinde çocuklara, etkileşimli ve hareketli oyunlar oynatılmaktadır. Duyu bütünleme terapisiyle çocukların;
- Davranış,
- Öğrenme,
- Sosyal sorunları giderilebiliyor.
Ayrıca bazı çocuklar masajla da düzeltilebiliyor. Duyusal bütünleme tedavi boyunca çocuğu ailenin; puzzle, tablet ve telefon benzeri görsel uyaranlardan uzak tutması gerekiyor. Çocuklukları hareketsizleştiren tüm çevresel etkenlerin düzenlenmesi gerekiyor. Anne karnında oluşan sorunlarla birlikte genetik faktörler içinde duyu bütünleme kullanılabilir. Örneğin; 6 yaşındaki bir çocuk hoplayıp zıplamıyorsa o zaman onun mutlaka duyu bütünleme bozukluğu tedavisi olması gerekiyor. Bir çocuğun 4 yaşına kadar kaba motor gelişimlerini tamamlaması gerekiyor. Eğer çocuk bu gelişimini tamamlayamazsa ailenin duyu bütünleme terapisi yöntemine baş vurması gerekiyor.
Duyu Bütünleme Terapisi Çocuklara Ne Kazandırır?
Duyu bütünleme terapisi yöntemiyle çocuklara bazı beceriler kazandırılmaktadır. O beceriler;
- Algı motor,
- Kaba motor,
- İnce motor şeklinde sıralanabilir.
Duyu bütünleme terapisiyle örneğin, çocuk kalem tutamıyorsa çocuğun bu sorunu çözülür. Bu terapi yöntemiyle, çocuklara beceriler kazandırılır ve zayıf duyuları geliştirilir. Çocuğun problem yaşadığı kısımdaki kaslar güçlendirilerek onların çalışması sağlanır. Duyu bütünleme bozukluğu tedavisi ile;
- Algı motor becerileri,
- İnce motor becerileri,
- Kaba motor becerileri geliştirilmektedir.
Duyu bütünleme terapisiyle çocuğun yapabildiği davranışların üzerinde daha çok durulur.
Duyu Bütünleme Bozukluğu Kimlerde Görülür?
Duyu bütünleme bozukluğu;
- Öğrenme güçlüğü yaşayan çocuklarda,
- Kromozomal ve genetik bozukluklarda,
- Serebral Palsi,
- Dikkat eksikliği ile hiperaktivite bozukluğu olanlarda,
- İşitme dil konuşma bozukluklarında,
- Otizmlilerde,
- Erken doğum kaynaklı olarak gelişimin tamamlanamamasında görülmektedir.
En çok görülen duyu bütünleme bozuklukları;
- Hafıza zayıflığı,
- Cevabı yavaş verme,
- Düşme korkusu,
- Sürekli yorgunluk,
- Devamlı hareket etme isteği,
- Yanlış sesleri algılayıp hedefi şaşırma,
- Parmak uçlarında yürüme,
- Yiyecek seçme,
- Sakarlık,
- Dikkatin azalması,
- Uygun tonlarda ve hızda konuşamama,
- Seslere tepkisiz kalma,
- Ses yönünün bulunmaması,
- Tırnakları ve saçları kestirmeme,
- Yiyecekleri koklama,
- Gürültülü yerlerde kulakları kapama,
- Gürültülü alanlarda konsantre olamama,
- Diş fırçalamama gibi problemler yaşanabiliyor.
Duyu Bütünleme Bozukluğu Nasıl Tedavi Edilir?
Duyu bütünleme bozukluğu tedavisi için öncelikle duyusal sistemlerin göz önünde tutulması gerekiyor. Bu kapsamda duyu işleme problemlerinin günlük hayattaki aktiviteleri mutlaka değerlendirilmelidir. Terapi esnasında mutlaka çocuktaki içsel motivasyon dengede tutulmalıdır. İçsel motivasyonun dengede olması ve uyaranlarında tolere edilmesi gerekiyor.
Çocukların öğrenmeyi kolaylaştırması için aktif katılımı çok önemlidir. Çocuk oyun oynarken ve iletişim kurarken öğrendiklerini hızlı şekilde günlük yaşamına aktarır. Çocukların bireysel ihtiyaçlarının karşılanması, duyusal uyaranlara bağlıdır. Çocukların her birinin farklı duyusal özellikleri vardır. Bu duyusal özelliklerin her biri için farklı müdahale yöntemleri geliştirilmiştir. Ev ortamında da çocuğun tedavisine devam edilir. Bunun için aileyle iletişime geçilerek onlara da uzman tarafından eğitim verilmektedir. Çocuğun duyusal özellikleri ele alınarak o doğrultuda ona oyun, ev ve okul ortamı düzenlenmektedir.
Duyusal Bütünleme Bozukluğu Nasıl Anlaşılır?
Duyusal bütünleme bozukluğu; yaş gruplarına göre farklılık göstermektedir. Genel anlamda yaşlara görülen duyusal bütünleme bozukluğu semptomlarını şöyle açıklayabiliriz:
1-3 Yaş Arası Çocuklar
- Vücudun durmaksızın hareket ettirilmesi,
- Yemek yemede problem,
- Yürüme, emekleme ve ayağa kalkmada gecikme,
- Acıyı hiç hissetmeme, acıya geç geç cevap verme,
- Devamlı uyku hali,
- Bakımını yapan kişi haricinde kimseye gitmeme,
- Her şeyden korkma,
- Bir aktiviteden başka aktiviteye hemen geçememe,
3-5 Yaş Arası Çocuklar
- Çevresindeki her nesneye ve kişiye dokunma,
- Tuvalet eğitiminde güçlük,
- Ruh halinin aniden değişmesi,
- Devamlı hareket etme,
- Eylemsel komutları anlamama,
- Yeni motor becerilerini kolay kolay öğrenememe,
- Motor becerilerinin gelişmemesi,
- Zayıf görünme,
Okul Çağındaki Çocuklar
- Devamlı hareket halinde olma,
- Kambur durma,
- Görevlerini yavaş yapma,
- Dış etkenlere fazla tepki gösterme,
- Akıcı konuşmama
